 |
| Fritillaria obliqua http://natura.pblogs.gr/tags/liliaceae.html |
Στην Εποχή του Λίθου ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας. Η πορεία του ανιχνεύεται από τα λίθινα εργαλεία που άφησε και τα οποία χρησιμοποιούσε για όπλα, για να γδέρνει τα ζώα που κυνηγούσε, για να κόβει κλαδιά και για άλλες δευτερεύουσες χρήσεις. Η πολιτισμική του εξέλιξη χωρίζεται σε διάφορες εποχές και περιόδους.
Η Παλαιολιθική Εποχή χρονολογείται από τα 100.000 μέχρι τα 10.000 χρόνια από σήμερα. Η παρουσία του ανθρώπου σ’ αυτό το χρονικό διάστημα στην Ελλάδα και την Αττική έχει τεκμηριωθεί με αρχαιολογικά ευρήματα. Το κλίμα ήταν γενικά ψυχρότερο από το σημερινό και κυριαρχούσαν οι παγετώνες. Ανάλογα με την επέκταση των παγετώνων στην Ευρώπη και τη δέσμευση τεράστιων ποσοτήτων νερού, ανέβαινε ή κατέβαινε και η στάθμη της θάλασσας με αποτέλεσμα να αλλάζει η ακτογραμμή στις μεσογειακές ακτές. Ειδικά στην Ελλάδα η άνοδος ή η πτώση της θαλάσσιας είχε θεαματικά αποτελέσματα, όχι μόνο στη διαμόρφωση της ακτογραμμής αλλά και στην ανάδυση ή καταβύθιση πεδιάδων, νησιών και χερσονήσων.
Μία επιστημονικά τεκμηριωμένη κλιματική αλλαγή συνέβη πριν 18.000 χρόνια. Το κλίμα έγινε ψυχρότερο και σημειώθηκε αύξηση των παγετώνων με συνέπεια τη μείωση της στάθμης της θάλασσας κατά 125 μέτρα τουλάχιστον. Την περίοδο εκείνη η Αττική «εξαφανίζεται» και ενοποιείται σε μια μεγάλη στεριά που την αποτελούσαν η νότια Εύβοια, η Μακρόνησος, η Κέα, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Τροιζηνία της Πελοποννήσου και, βεβαίως, η Αττική. Δημιουργούνται δύο μεγάλες λίμνες, η μία στο (σημερινό) κόλπο της Ελευσίνας και η άλλη ανάμεσα στην Πελοπόννησο (Επίδαυρος, Μέθανα) και τα ενοποιημένα νησιά Σαλαμίνα, Διαπόρια, Αίγινα, Αγκίστρι. Μικρότερες λίμνες σχηματίζονται και στο (σημερινό) Λεκανοπέδιο Αθηνών.
Το κλίμα έγινε θερμότερο και σταθεροποιήθηκε σε εύκρατο, αυτό που έχουμε και σήμερα, πριν από περίπου 12.000 χρόνια. Η αλλαγή αυτή έγινε σταδιακά από τα 18000 χρόνια πριν από σήμερα, δηλαδή σε ένα διάστημα 6.000 ετών. Με την πάροδο του χρόνου, μεγάλα πλημμυρικά γεγονότα ενοποίησαν τις λίμνες στην Ελευσίνα και τη Τροιζηνιά με τη θάλασσα. Οι μικρότερες λίμνες στο Λεκανοπέδιο απορροφήθηκαν στη λεκάνη απορροής του Κηφισού. Η εισροή της θάλασσας δημιούργησε το νότιο Ευβοϊκό και το Σαρωνικό κόλπο, αποκόπτοντας την Αττική από τη νότια Εύβοια και τη Τροιζηνία. Πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας έμειναν οι κορφές των βουνών, αναδεικνύοντας τα νησιά Κέα, Μακρόνησο, Σαλαμίνα, Αίγινα, Ύδρα και τα μικρότερα.
Τα πλημμυρικά γεγονότα, που δημιούργησαν τη σημερινή μορφή της Αττικής, έμειναν στη συλλογική μνήμη των προϊστορικών κατοίκων της με τη μορφή των μύθων για τους κατακλυσμούς. Οι απαρχές της μυθοπλασίας των κατακλυσμών βρίσκονται στη Νεολιθική Εποχή που ακολούθησε με τη δημιουργία μόνιμων οικισμών και κοινωνικής ζωής.
Στη μυθολογική παράδοση της Αττικής συμπεριλαμβάνεται μάλιστα και ο ένας από τους τρεις μεγάλους κατακλυσμούς που αναφέρει η αρχαία παράδοση. Συνέβη όταν βασιλιάς της Αττικής και της Βοιωτίας ήταν ο Ώγυγος, από τον οποίο και ονομάστηκε.
Η Παλαιολιθική Εποχή χρονολογείται από τα 100.000 μέχρι τα 10.000 χρόνια από σήμερα. Η παρουσία του ανθρώπου σ’ αυτό το χρονικό διάστημα στην Ελλάδα και την Αττική έχει τεκμηριωθεί με αρχαιολογικά ευρήματα. Το κλίμα ήταν γενικά ψυχρότερο από το σημερινό και κυριαρχούσαν οι παγετώνες. Ανάλογα με την επέκταση των παγετώνων στην Ευρώπη και τη δέσμευση τεράστιων ποσοτήτων νερού, ανέβαινε ή κατέβαινε και η στάθμη της θάλασσας με αποτέλεσμα να αλλάζει η ακτογραμμή στις μεσογειακές ακτές. Ειδικά στην Ελλάδα η άνοδος ή η πτώση της θαλάσσιας είχε θεαματικά αποτελέσματα, όχι μόνο στη διαμόρφωση της ακτογραμμής αλλά και στην ανάδυση ή καταβύθιση πεδιάδων, νησιών και χερσονήσων.
Μία επιστημονικά τεκμηριωμένη κλιματική αλλαγή συνέβη πριν 18.000 χρόνια. Το κλίμα έγινε ψυχρότερο και σημειώθηκε αύξηση των παγετώνων με συνέπεια τη μείωση της στάθμης της θάλασσας κατά 125 μέτρα τουλάχιστον. Την περίοδο εκείνη η Αττική «εξαφανίζεται» και ενοποιείται σε μια μεγάλη στεριά που την αποτελούσαν η νότια Εύβοια, η Μακρόνησος, η Κέα, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Τροιζηνία της Πελοποννήσου και, βεβαίως, η Αττική. Δημιουργούνται δύο μεγάλες λίμνες, η μία στο (σημερινό) κόλπο της Ελευσίνας και η άλλη ανάμεσα στην Πελοπόννησο (Επίδαυρος, Μέθανα) και τα ενοποιημένα νησιά Σαλαμίνα, Διαπόρια, Αίγινα, Αγκίστρι. Μικρότερες λίμνες σχηματίζονται και στο (σημερινό) Λεκανοπέδιο Αθηνών.
Το κλίμα έγινε θερμότερο και σταθεροποιήθηκε σε εύκρατο, αυτό που έχουμε και σήμερα, πριν από περίπου 12.000 χρόνια. Η αλλαγή αυτή έγινε σταδιακά από τα 18000 χρόνια πριν από σήμερα, δηλαδή σε ένα διάστημα 6.000 ετών. Με την πάροδο του χρόνου, μεγάλα πλημμυρικά γεγονότα ενοποίησαν τις λίμνες στην Ελευσίνα και τη Τροιζηνιά με τη θάλασσα. Οι μικρότερες λίμνες στο Λεκανοπέδιο απορροφήθηκαν στη λεκάνη απορροής του Κηφισού. Η εισροή της θάλασσας δημιούργησε το νότιο Ευβοϊκό και το Σαρωνικό κόλπο, αποκόπτοντας την Αττική από τη νότια Εύβοια και τη Τροιζηνία. Πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας έμειναν οι κορφές των βουνών, αναδεικνύοντας τα νησιά Κέα, Μακρόνησο, Σαλαμίνα, Αίγινα, Ύδρα και τα μικρότερα.
Τα πλημμυρικά γεγονότα, που δημιούργησαν τη σημερινή μορφή της Αττικής, έμειναν στη συλλογική μνήμη των προϊστορικών κατοίκων της με τη μορφή των μύθων για τους κατακλυσμούς. Οι απαρχές της μυθοπλασίας των κατακλυσμών βρίσκονται στη Νεολιθική Εποχή που ακολούθησε με τη δημιουργία μόνιμων οικισμών και κοινωνικής ζωής.
Στη μυθολογική παράδοση της Αττικής συμπεριλαμβάνεται μάλιστα και ο ένας από τους τρεις μεγάλους κατακλυσμούς που αναφέρει η αρχαία παράδοση. Συνέβη όταν βασιλιάς της Αττικής και της Βοιωτίας ήταν ο Ώγυγος, από τον οποίο και ονομάστηκε.
 |
| Crocus cartwrightianus Κέα 28/11/2009 Keaphoto ©Nikos Nikitidis Νίκος Νικητίδης |
Από την περίοδο εκείνη έχουμε και ορισμένες χλωριδικές ενδείξεις. Ο κρόκος τους Καρτράιτ (Crocus cartwrighitianus) είναι ενδημικός της νότιας Ελλάδας. Η κατανομή του είναι ομαλή και υποδηλώνει μια συνέχεια των βιοτόπων του, αφού αρχίζει από την Αττική (με βορειότερο σημείο το όρος Πάστρα), συνεχίζεται στις Κυκλάδες και καταλήγει στη δυτική Κρήτη. Φυτρώνει από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.000 μέτρα κι έτσι η κατανομή του δεν επηρεάστηκε από τις καταβυθίσεις που προκάλεσε η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης.
 |
| Crocus turnefortii Κέα 18/10/2009 Keaphoto ©Rena Karakatsani Ρένα Καρακατσάνη |
Αντίθετα, ο επίσης ενδημικός κρόκος του Τουρνεφόρ (Crocus turnefortii) εμφανίζει σήμερα μια ασυνέχεια στη κατανομή του. Φυτρώνει στην ανατολική Κρήτη, σε ορισμένα μόνο νησιά της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων και στην Αττική εμφανίζεται μόνο στην Ύδρα. Ο κρόκος αυτός φυτρώνει σε χαμηλά υψόμετρα. Φαίνεται πιθανό ότι πολλοί βιότοποί του καταβυθίστηκαν στη θάλασσα από τα πλημμυρικά γεγονότα πριν 12.000 χρόνια, με αποτέλεσμα την ασυνεχή κατανομή του.
Διασπάστηκε επίσης και η κατανομή ενός άλλου στενοενδημικού φυτού από τον καταποντισμό της στεριάς που ένωνε την Αττική με την Εύβοια. Κι έτσι η μαύρη φριτιλάρια (Fritillaria obliqua) φυτρώνει σήμερα εκατέρωθεν του Ευβοϊκού κόλπου, σε λίγες θέσεις της ανατολικής Αττικής και της νοτιοδυτικής Εύβοιας.
Στη διάρκεια της μακράς παλαιολιθικής εποχής η κατοίκηση της Αττικής είναι τεκμηριωμένη από διάφορες θέσεις, κυρίως στο ανατολικό της τμήμα. Οι άνθρωποι ζούσαν νομαδική ζωή ακολουθώντας τα κοπάδια των ελαφιών και άλλων αγελαίων ζώων και συμπλήρωναν την διατροφή τους με άγρια φρούτα, ρίζες, χόρτα και σπόρους. Χρησιμοποιούσαν λίθινα εργαλεία και κατοικούσαν σε σπήλαια, βραχοσκεπές και ίσως σε πρόχειρες καλύβες από κλαδιά.
Ζούσαν σε ομάδες και οι δεσμοί της οικογένειας δεν είχαν αναπτυχθεί. Αναπτύχθηκαν όμως αμέσως μετά τη σταθεροποίηση του εύκρατου κλίματος και την λήξη των μεγάλων κατακλυσμών, στη Νεολιθική Εποχή που ακολούθησε με τη δημιουργία της γεωργίας και των μόνιμων οικισμών.
Διασπάστηκε επίσης και η κατανομή ενός άλλου στενοενδημικού φυτού από τον καταποντισμό της στεριάς που ένωνε την Αττική με την Εύβοια. Κι έτσι η μαύρη φριτιλάρια (Fritillaria obliqua) φυτρώνει σήμερα εκατέρωθεν του Ευβοϊκού κόλπου, σε λίγες θέσεις της ανατολικής Αττικής και της νοτιοδυτικής Εύβοιας.
Στη διάρκεια της μακράς παλαιολιθικής εποχής η κατοίκηση της Αττικής είναι τεκμηριωμένη από διάφορες θέσεις, κυρίως στο ανατολικό της τμήμα. Οι άνθρωποι ζούσαν νομαδική ζωή ακολουθώντας τα κοπάδια των ελαφιών και άλλων αγελαίων ζώων και συμπλήρωναν την διατροφή τους με άγρια φρούτα, ρίζες, χόρτα και σπόρους. Χρησιμοποιούσαν λίθινα εργαλεία και κατοικούσαν σε σπήλαια, βραχοσκεπές και ίσως σε πρόχειρες καλύβες από κλαδιά.
Ζούσαν σε ομάδες και οι δεσμοί της οικογένειας δεν είχαν αναπτυχθεί. Αναπτύχθηκαν όμως αμέσως μετά τη σταθεροποίηση του εύκρατου κλίματος και την λήξη των μεγάλων κατακλυσμών, στη Νεολιθική Εποχή που ακολούθησε με τη δημιουργία της γεωργίας και των μόνιμων οικισμών.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ
http://egialos.blogspot.com/
Σχόλια