Το βράδυ που χάθηκε η λίμνη...

Στο Παλαίκαστρο Σητείας υπήρχε μια λίμνη. Μια ωραία ημέρα όμως, το καλοκαίρι του 2007, οι κάτοικοι ξύπνησαν και η λίμνη Μαριδάτη είχε εξαφανιστεί. Εν μια νυκτί επιχωματώθηκε, όπως λέει ο κ. Μ. Τσαντάκης, κάτοικος της περιοχής.
Μετά τις πιέσεις του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ιτάνου και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, ο Δήμος Ιτάνου υποχρεώθηκε να την αποκαταστήσει ανοίγοντας μια... λακκούβα, η οποία μετά βίας έφθανε στα 30 τετραγωνικά μέτρα. «Η φύση όμως σε μια τόσο παρθένα περιοχή αναγεννάται. Ε φ έτος είχαμε πολλές βροχές και έχουν αρχίσει να δημιουργούνται και άλλοι λάκκοι με νερό. Αν δεν την ξαναμπαζώσουν, το περιβάλλον μπορεί τελικά να ανακάμψει» επισημαίνει ο κ. Τσαντάκης. Παρόμοια ιστορία έχουν να διηγηθούν και οι κάτοικοι του Δήμου Γουβών Ηρακλείου. Τα τελευταία δέκα στρέμματα του έλους Βαθειανού Κάμπου που είχαν απομείνει, επιχωματώθηκαν μέσα σε λίγες ημέρες στα τέλη του 2008. Σήμερα έχει απομείνει λιγότερο από μισό στρέμμα υγροτόπου να θυμίζει ότι άλλοτε εκεί βρισκόταν ένα έλος που φιλοξενούσε εκατοντάδες είδη πτηνών και αμφίβιων.

Ετσι ξαφνικά, ή με... αργό αλλά σταθερό «ροκάνισμα», εξαφανίστηκαν 30 υγρότοποι σε ελληνικά νησιά τα τελευταία 30 χρόνια. Οι αλλαγές στις χρήσεις γης αποδίδονται στην οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, στην έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού και στην παράνομη δόμηση. Τα φυσικά οικοσυστήματα όμως δεν αντέχουν «βίαιες» αλλαγές. Σύμφωνα με το πρόγραμμα «Προστασία των Νησιωτικών Υγροτόπων της Ελλάδας» του WWF Ελλάς, τα σημαντικότερα προβλήματα που διαπιστώθηκαν είναι οι επεκτάσεις των καλλιεργειών, οι αποστραγγίσεις, οι εκχερσώσεις, τα μπαζώματα, η ρύπανση, η δόμηση, οι διανοίξεις δρόμων και η διακοπή της τροφοδοσίας τους με γλυκό νερό.

Από τις 805 υγροτοπικές εκτάσεις που υπάρχουν σήμερα σε 83 νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους, περίπου οι μισές απειλούνται ή κινδυνεύουν άμεσα με καταστροφή. Ενας στους δύο... Οπως αναφέρει ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος του WWF για τους υγροτόπους, βιολόγος κ. Καλούστ Παραγκαμιάν , παρ΄ όλο που πολλοί απ΄ αυτούς βρίσκονται εντός των ορίων προστατευόμενων περιοχών- Μνημεία της Φύσης, Δίκτυο Φύση 2000, Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά, Καταφύγια Αγριας Ζωής κ.ά.- μόνο δύο προστατεύονται ικανοποιητικά και έχουν σχετικά επαρκή περιβαλλοντική διαχείριση. Πρόκειται για το έλος Ψαλιδίου στην Κω και το έλος Κουκουναριών στη Σκιάθο. «Ιδιαίτερα οι μικροί υγρότοποι είναι σήμερα τα περισσότερο απειλούμενα οικοσυστήματα στο Αιγαίο και φαίνεται ότι αρκετοί από αυτούς θα εξαφανιστούν προτού θεσπιστεί το νομικό πλαίσιο προστασίας και γίνουν αποτελεσματικοί οι μηχανισμοί εφαρμογής του» σημειώνει ο κ. Παραγκαμιάν.

Δήμοι και τοπικά συμφέροντα

Οι πιέσεις που δέχονται οι παράκτιοι υγρότοποι, όπως διαπιστώνει και ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος Βουλής καθηγητής κ. Κ.Καρτάλης , «αυξάνονται αντί να μειώνονται παρά την ενίσχυση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας». Από την εξέταση του συγκεκριμένου θέματος, τα μέλη της επιτροπής διαπίστωσαν ότι υγρότοποι εξαφανίστηκαν ακόμη και μέσα σε ένα βράδυ. «Σε αρκετές περιπτώσεις η ευθύνη για την “εξαφάνισή” τους βαρύνει την Τοπική Αυτοδιοίκηση που οφείλει, εν όψει μάλιστα της εφαρμογής του “Καλλικράτη”, να αναλάβει τις ευθύνες της ακόμη και αν αυτό θίγει τοπικά συμφέροντα και προκαλεί πολιτικό κόστος» λέει ο κ. Καρτάλης. Το ίδιο, προσθέτει, πρέπει να κάνει και η κεντρική διοίκηση, μέσα από ένα αυστηρό πλαίσιο μέτρων που θα περιλαμβάνει την ευθύνη αποκατάστασής τους από τον φορέα ή το φυσικό πρόσωπο που προκάλεσε τη ζημιά, την αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών με προσωρινές οριοθετήσεις ρεμάτων, την άμεση κατεδάφιση κάθε παράνομου κτίσματος το οποίο ανεγείρεται εντός...

Σχόλια