Παρελθόν εδώ και δύο χρόνια για τον μετεωρολογικό χάρτη της χώρας αποτελούν τα αυγουστιάτικα μελτέμια, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η εξαφάνιση των ετήσιων ανέμων είναι ένα εξαιρετικά ανησυχητικό φαινόμενο κατά τους επιστήμονες, καθώς κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί τα τελευταία 60 χρόνια!
Τα μελτέμια έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αξία για το θαλάσσιο οικοσύστημα της Μεσογείου, καθώς δροσίζουν τα ζεστά καλοκαίρια του Αυγούστου και προσφέρουν στα νερά απαραίτητο θρεπτικό υλικό για την ανάπτυξη του φυτοπλαγκτόν, το οποίο βρίσκεται στη βάση της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας.
Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η συγκέντρωση του φυτοπλαγκτόν στις περιοχές που επηρεάζονται από τα μελτέμια για το 2010 μειώθηκε μέχρι και 10 φορές σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη!
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η μελέτη του μετεωρολογικού φαινομένου βρίσκεται ακόμα σε αρχικά στάδια παρατήρησης και δεν αποκλείουν ότι θα επαναληφθεί και στο μέλλον.
«Οι περσινές υψηλές θερμοκρασίες του Αυγούστου είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της απουσίας των μελτεμιών. Τα επόμενα χρόνια θα δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις για τις συνέπειες της εξαφάνισης των καλοκαιρινών ανέμων.
Μέχρι στιγμής, πάντως, έχουμε σοβαρές ενδείξεις ότι ζούμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής» τονίζει στη Real planet ο μετεωρολόγος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Μιχάλης Πετράκης.
Από τις Αζόρες
Η πιθανότερη αιτία της «εξαφάνισης» των μελτεμιών είναι το μετεωρολογικό φαινόμενο της ταλάντωσης που συντελείται πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό, σε μια περιοχή μεταξύ των Αζορών και της Ισλανδίας.
Τον τελευταίο καιρό η ταλάντωση παρουσιάζει διαφορετική συμπεριφορά απ’ ό,τι συνήθως, με αποτέλεσμα να επηρεάζει και τα μετεωρολογικά φαινόμενα του Αιγαίου τον μήνα Αύγουστο.
Οι επιστήμονες, αν και είχαν αυτές τις ενδείξεις, δεν μπορούσαν να συνδυάσουν τα δύο μετεωρολογικά φαινόμενα. Την ταλάντωση την υπολογίζουν βάσει μιας κλίμακας η οποία έχει θετικές και αρνητικές τιμές από -2 έως 2.
Οταν οι τιμές του δείκτη δυναμικότητας είναι αρνητικές, όπως το φετινό καλοκαίρι, τα μελτέμια είναι σπανιότερα και, κατά συνέπεια, οι θερμοκρασίες υψηλότερες.
Τη συσχέτιση αυτή έκαναν πρώτη φορά οι επιστήμονες του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσιών Ερευνών Θέμης Χρόνης, Διονύσης Ραίτσος και Δημήτρης Κάσσης. «
Εδώ και 12 μήνες, συγκεκριμένα από τον Νοέμβρη του 2009 έως τον Οκτώβριο του 2010, ο δείκτης δυναμικότητας έχει κλειδώσει σε αρνητικές τιμές, με αποτέλεσμα να μην εμφανίζονται τα μελτέμια του Αυγούστου.
Το φαινόμενο αυτό είναι πρωτοφανές και δεν έχει ξανασυμβεί τα τελευταία 60 χρόνια», επισημαίνει στην «R» ο Θ. Χρόνης.
Πιο ζεστή η θάλασσα
Οι μεταβολές της ατμόσφαιρας πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό επηρεάζουν, επίσης, το κατά πόσο βαρύς θα είναι ο χειμώνας σε όλο το Βόρειο Ημισφαίριο, από τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη.
Τα δεδομένα που εξασφάλισαν οι επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία δείχνουν ότι όταν τα μελτέμια δεν εμφανίζονται, η θερμοκρασία του Αυγούστου είναι θερμότερη έως και 2 βαθμούς Κελσίου.
Οι συνέπειες δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους ακόμη και στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Μεσογείου και να επιβεβαιώσουν τις ανησυχίες των επιστημόνων.
Τα στοιχεία του δορυφόρου Sea Wifs δείχνουν ότι σε διάφορες περιοχές της νοτιοανατολικής Μεσογείου, οι συγκεντρώσεις του φυτοπλαγκτόν είναι οι χαμηλότερες που έχουν καταγραφεί από το 1999, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για τις επιπτώσεις στον πληθυσμό της υπόλοιπης ιχθυοπανίδας της Μεσογείου.
Οι τιμές συγκέντρωσης του φυτοπλαγκτόν κυμαίνονται από 0,01 έως 0,03 mg ανά κυβικό μέτρο θάλασσας, όταν παλαιότερα οι τιμές έφταναν και το 0,1 mg.
ι ετήσιοι άνεμοι που πνέουν συνήθως τον Αύγουστο εκδηλώνονται στις ελληνικές θάλασσες και κυρίως στο Αιγαίο. Πνέουν από τα βορειοδυτικά και εκδηλώνονται σε μια περιοχή που ξεκινά από τη Μαύρη Θάλασσα και καταλήγει στο Κρητικό Πέλαγος.
Η έντασή τους μπορεί να ξεπεράσει τα 6 και 7 μποφόρ. Μελτέμια μικρότερης έντασης υπάρχουν και στο Ιόνιο.
Συνέπειες της ταλάντωσης
Οι πρώτες παρατηρήσεις των επιστημόνων συσχετίζουν την ταλάντωση με διάφορες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί ότι, αναλόγως τις τιμές του δείκτη δυναμικότητας της ταλάντωσης, ο μπακαλιάρος έχει διαφορετική ανάπτυξη κάθε χρόνο από περιοχή σε περιοχή, λόγω της διαφορετικής παραγωγής φυτοπλαγκτόν.
Επιπροσθέτως, έχουν παρατηρηθεί επιπτώσεις στη συμπεριφορά των κόκκινων ελαφιών στις ακτές της Νορβηγίας, τα οποία επιλέγουν να μεταναστεύσουν σε υψηλότερα ή χαμηλότερα βοσκοτόπια.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι απαιτείται να μελετηθούν περαιτέρω οι συνέπειες και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης που επηρεάζονται από το φαινόμενο, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και το οικοσύστημα της χώρα μας.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΥΤΤΗ
Σχόλια