 | ||
| |
Κίνδυνο ερημοποίησης και καθιζήσεων αντιμετωπίζουν περιοχές όπως οι Κυκλάδες και η Αττική από τις ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις. Η έλλειψη σχεδιασμού, η ανυπαρξία ελέγχου και η πελατειακή λογική έχουν συρρικνώσει και υποβαθμίσει τα υπόγεια νερά σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Η υφαλμύρωση του υδροφόρου ορίζοντα είναι ορατή σε πολλούς νομούς, με τη θάλασσα να έχει διεισδύσει σε περίπου 2.400.000 στρέμματα.
Ο πραγματικός αριθμός των γεωτρήσεων παραμένει άγνωστος, ενώ οι νόμιμες ξεπερνούν τις 190.000, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).
Ο πρόχειρος τρόπος με τον οποίο γίνεται η αδειοδότηση από τις περιφέρειες -οι οποίες συνήθως δεν διαθέτουν το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό- σε συνδυασμό με την έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών έχουν οδηγήσει σε κατασπατάληση των υπόγειων υδάτων.
«Τα υπόγεια νερά είναι το υποζύγιο για την κάλυψη των υδάτινων αναγκών της χώρας. Την περίοδο 2007-2008 που υπήρχε λειψυδρία κατά 60%, οι υπόγειοι υδροφόροι τροφοδότησαν το 68% της χώρας με νερό», εξηγεί ο υδρογεωλόγος του ΙΓΜΕ Παναγιώτης Σαμπατακάκης.
«Ρουσφέτια»
Ενα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» στη διαχείριση των υπόγειων υδάτων είναι οι χιλιάδες ιδιωτικές γεωτρήσεις -παράνομες ή μη- που απομυζούν τους υδροφορείς για άρδευση, τροφοδότηση πισινών κ.ά., στερώντας το νερό από τα δίκτυα των τοπικών δήμων.
Η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη στα περισσότερα -άνυδρα- νησιά των Κυκλάδων, όπου υπάρχει πληθώρα εξοχικών κατοικιών και μεγάλων τουριστικών υποδομών.
Σε πρόσφατη επιστολή του προς την υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τίνα Μπιρμπίλη, ο νομάρχης Κυκλάδων Δημήτρης Μπάιλας καταγγέλλει:
«Δεν υπάρχουν όρια ασφάλειας από τη μια υδροληψία στην άλλη. Δεν προστατεύονται οι αγροτικές υδροληψίες σε σχέση με τις ιδιωτικές, κυρίως ατόμων που χτίζουν εξοχικές κατοικίες. Δεν υπάρχει ανώτατος αριθμός στις παρεχόμενες άδειες για κάθε περιοχή. Αρκούν η σύμφωνη γνώμη του γεωλόγου της περιφέρειας και μια βεβαίωση από τον εκάστοτε δήμο ότι δεν υδροδοτεί την περιοχή, ώστε να χορηγηθεί η άδεια».
Ο Δ. Μπάιλας ζήτησε από το υπουργείο να παρέμβει για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Υπάρχουν αρκετά νησιά για τα οποία έχει γίνει διαχειριστική μελέτη για την ύδρευση των κατοίκων, αλλά το έργο τελικά δεν υλοποιείται επειδή το νερό καταλήγει στους ιδιώτες.
Για παράδειγμα, το καλοκαίρι στην Tήνο δεν λειτουργεί πάντα το δίκτυο ύδρευσης λόγω λειψυδρίας, ωστόσο οι περίπου 150 ιδιωτικές γεωτρήσεις δεν σταματούν να αντλούν νερό.
Στην Πάρο υπάρχουν 50 δημοτικές και 250 ιδιωτικές γεωτρήσεις, ενώ στη Σύρο, που έχει περίπου 40 δημοτικές γεωτρήσεις και τρία εργοστάσια αφαλάτωσης, οι ιδιωτικές εκτιμώνται σε 250-300.
Ανάλογα φαινόμενα υπάρχουν σε πολλές περιοχές της χώρας, με χαρακτηριστική την περίπτωση της ύδρευσης στην πόλη του Ναυπλίου. «Για την υδροδότηση του Αργους και του Ναυπλίου έγιναν δημοτικές γεωτρήσεις στους Μύλους.
Στο ίδιο σημείο δοθήκαν άδειες για ακόμη 80 ιδιωτικές γεωτρήσεις, με αποτέλεσμα, συχνά το καλοκαίρι, οι πόλεις να μην έχουν καθόλου νερό», εξηγεί ο Π. Σαμπατακάκης.
Περιοχές «σουρωτήρι»
Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα υπεράντλησης των υπόγειων νερών, είτε για άρδευση είτε για άλλη χρήση, είναι η Θεσσαλία, η Αργολίδα και όλες οι παραλιακές περιοχές στα πεδινά όπως η δυτική Μεσσηνία, η Λακωνία (Μολάοι), η Αρτα (πεδιάδα), ο κάμπος της Θεσσαλονίκης, η Χαλκιδική, η νότια Κρήτη και οι Κυκλάδες.
Υπεράριθμες γεωτρήσεις για αγροτική χρήση έχουν και οι νομοί Κορινθίας, Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Καρδίτσας και Μαγνησίας.
Τεράστιο είναι το πρόβλημα και στην πολύπαθη λίμνη Κορώνεια, όπου ο υδροφόρος ορίζοντας έχει εξαντληθεί από τις 10.000 παράνομες γεωτρήσεις.
Σε «σουρωτήρι» έχει μετατραπεί και το λεκανοπέδιο Αττικής, περιοχή με τις περισσότερες γεωτρήσεις για αστική χρήση.
«Παράνομες γεωτρήσεις υπάρχουν ακόμη και σε πιλοτές πολυκατοικιών, όπου το νερό χρησιμοποιείται για το πότισμα του κήπου ή το γέμισμα της πισίνας. Σε όλες τις “καλές γειτονιές” η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη», τονίζει ο Π. Σαμπατακάκης.
Η υφαλμύρωση και οι καθιζήσεις είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις περιοχές αυτές. Στη Θεσσαλία, όπου υπάρχουν περίπου 13.000 γεωτρήσεις και φτάνουν σε 300 μέτρα βάθος, σε πολλά σημεία η γη έχει υποχωρήσει προκαλώντας καταστροφές.
Το φαινόμενο της καθίζησης απειλεί και την Αττική, όπου τα εδάφη σε κάποιες περιοχές χαρακτηρίζονται «χαλαρά». Αντίστοιχα, η υφαλμύρωση εμφανίζεται στα παραθαλάσσια τμήματα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αργολίδα.
Στον νομό, σύμφωνα με το ΙΓΜΕ, δεν υπάρχει καθόλου πόσιμο νερό και μόνο στο εσωτερικό του νομού το νερό είναι κατάλληλο για άρδευση.
Επικίνδυνο νερό
Η έλλειψη ελέγχου της ποιότητας των νερών που προέρχονται από γεωτρήσεις σε συνδυασμό με την εκτεταμένη νιτρορύπανση του εδάφους από τα φυτοφάρμακα εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Γεωτρήσεις και πηγάδια στα Μεσόγεια (Αττική), τη Θεσσαλία, την Αργολίδα, τη Βοιωτία, τον κάμπο Θεσσαλονίκης, τον Πηνειό, τον Στρυμόνα και την πεδιάδα Αρτας έχει διαπιστωθεί ότι προσφέρουν νερό ακατάλληλο για πόση, λόγω της ρύπανσης από τα φάρμακα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι αυξημένες ποσότητες νιτρικών στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και καρκίνο του στομάχου.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ
http://www.real.grΗ υφαλμύρωση του υδροφόρου ορίζοντα είναι ορατή σε πολλούς νομούς, με τη θάλασσα να έχει διεισδύσει σε περίπου 2.400.000 στρέμματα.
Ο πραγματικός αριθμός των γεωτρήσεων παραμένει άγνωστος, ενώ οι νόμιμες ξεπερνούν τις 190.000, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).
Ο πρόχειρος τρόπος με τον οποίο γίνεται η αδειοδότηση από τις περιφέρειες -οι οποίες συνήθως δεν διαθέτουν το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό- σε συνδυασμό με την έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών έχουν οδηγήσει σε κατασπατάληση των υπόγειων υδάτων.
«Τα υπόγεια νερά είναι το υποζύγιο για την κάλυψη των υδάτινων αναγκών της χώρας. Την περίοδο 2007-2008 που υπήρχε λειψυδρία κατά 60%, οι υπόγειοι υδροφόροι τροφοδότησαν το 68% της χώρας με νερό», εξηγεί ο υδρογεωλόγος του ΙΓΜΕ Παναγιώτης Σαμπατακάκης.
«Ρουσφέτια»
Ενα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» στη διαχείριση των υπόγειων υδάτων είναι οι χιλιάδες ιδιωτικές γεωτρήσεις -παράνομες ή μη- που απομυζούν τους υδροφορείς για άρδευση, τροφοδότηση πισινών κ.ά., στερώντας το νερό από τα δίκτυα των τοπικών δήμων.
Η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη στα περισσότερα -άνυδρα- νησιά των Κυκλάδων, όπου υπάρχει πληθώρα εξοχικών κατοικιών και μεγάλων τουριστικών υποδομών.
Σε πρόσφατη επιστολή του προς την υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τίνα Μπιρμπίλη, ο νομάρχης Κυκλάδων Δημήτρης Μπάιλας καταγγέλλει:
«Δεν υπάρχουν όρια ασφάλειας από τη μια υδροληψία στην άλλη. Δεν προστατεύονται οι αγροτικές υδροληψίες σε σχέση με τις ιδιωτικές, κυρίως ατόμων που χτίζουν εξοχικές κατοικίες. Δεν υπάρχει ανώτατος αριθμός στις παρεχόμενες άδειες για κάθε περιοχή. Αρκούν η σύμφωνη γνώμη του γεωλόγου της περιφέρειας και μια βεβαίωση από τον εκάστοτε δήμο ότι δεν υδροδοτεί την περιοχή, ώστε να χορηγηθεί η άδεια».
Ο Δ. Μπάιλας ζήτησε από το υπουργείο να παρέμβει για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Υπάρχουν αρκετά νησιά για τα οποία έχει γίνει διαχειριστική μελέτη για την ύδρευση των κατοίκων, αλλά το έργο τελικά δεν υλοποιείται επειδή το νερό καταλήγει στους ιδιώτες.
Για παράδειγμα, το καλοκαίρι στην Tήνο δεν λειτουργεί πάντα το δίκτυο ύδρευσης λόγω λειψυδρίας, ωστόσο οι περίπου 150 ιδιωτικές γεωτρήσεις δεν σταματούν να αντλούν νερό.
Στην Πάρο υπάρχουν 50 δημοτικές και 250 ιδιωτικές γεωτρήσεις, ενώ στη Σύρο, που έχει περίπου 40 δημοτικές γεωτρήσεις και τρία εργοστάσια αφαλάτωσης, οι ιδιωτικές εκτιμώνται σε 250-300.
Ανάλογα φαινόμενα υπάρχουν σε πολλές περιοχές της χώρας, με χαρακτηριστική την περίπτωση της ύδρευσης στην πόλη του Ναυπλίου. «Για την υδροδότηση του Αργους και του Ναυπλίου έγιναν δημοτικές γεωτρήσεις στους Μύλους.
Στο ίδιο σημείο δοθήκαν άδειες για ακόμη 80 ιδιωτικές γεωτρήσεις, με αποτέλεσμα, συχνά το καλοκαίρι, οι πόλεις να μην έχουν καθόλου νερό», εξηγεί ο Π. Σαμπατακάκης.
Περιοχές «σουρωτήρι»
Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα υπεράντλησης των υπόγειων νερών, είτε για άρδευση είτε για άλλη χρήση, είναι η Θεσσαλία, η Αργολίδα και όλες οι παραλιακές περιοχές στα πεδινά όπως η δυτική Μεσσηνία, η Λακωνία (Μολάοι), η Αρτα (πεδιάδα), ο κάμπος της Θεσσαλονίκης, η Χαλκιδική, η νότια Κρήτη και οι Κυκλάδες.
Υπεράριθμες γεωτρήσεις για αγροτική χρήση έχουν και οι νομοί Κορινθίας, Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Καρδίτσας και Μαγνησίας.
Τεράστιο είναι το πρόβλημα και στην πολύπαθη λίμνη Κορώνεια, όπου ο υδροφόρος ορίζοντας έχει εξαντληθεί από τις 10.000 παράνομες γεωτρήσεις.
Σε «σουρωτήρι» έχει μετατραπεί και το λεκανοπέδιο Αττικής, περιοχή με τις περισσότερες γεωτρήσεις για αστική χρήση.
«Παράνομες γεωτρήσεις υπάρχουν ακόμη και σε πιλοτές πολυκατοικιών, όπου το νερό χρησιμοποιείται για το πότισμα του κήπου ή το γέμισμα της πισίνας. Σε όλες τις “καλές γειτονιές” η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη», τονίζει ο Π. Σαμπατακάκης.
Η υφαλμύρωση και οι καθιζήσεις είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις περιοχές αυτές. Στη Θεσσαλία, όπου υπάρχουν περίπου 13.000 γεωτρήσεις και φτάνουν σε 300 μέτρα βάθος, σε πολλά σημεία η γη έχει υποχωρήσει προκαλώντας καταστροφές.
Το φαινόμενο της καθίζησης απειλεί και την Αττική, όπου τα εδάφη σε κάποιες περιοχές χαρακτηρίζονται «χαλαρά». Αντίστοιχα, η υφαλμύρωση εμφανίζεται στα παραθαλάσσια τμήματα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αργολίδα.
Στον νομό, σύμφωνα με το ΙΓΜΕ, δεν υπάρχει καθόλου πόσιμο νερό και μόνο στο εσωτερικό του νομού το νερό είναι κατάλληλο για άρδευση.
Επικίνδυνο νερό
Η έλλειψη ελέγχου της ποιότητας των νερών που προέρχονται από γεωτρήσεις σε συνδυασμό με την εκτεταμένη νιτρορύπανση του εδάφους από τα φυτοφάρμακα εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Γεωτρήσεις και πηγάδια στα Μεσόγεια (Αττική), τη Θεσσαλία, την Αργολίδα, τη Βοιωτία, τον κάμπο Θεσσαλονίκης, τον Πηνειό, τον Στρυμόνα και την πεδιάδα Αρτας έχει διαπιστωθεί ότι προσφέρουν νερό ακατάλληλο για πόση, λόγω της ρύπανσης από τα φάρμακα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι αυξημένες ποσότητες νιτρικών στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και καρκίνο του στομάχου.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ
ΤΗΣ ΕΦΗΣ ΛΑΣΚΑ
Σχόλια